I-Competition Tribunal (“Tribunal”) namuhla isikhiphe izizathu zayo zokwenqabela umsebenzi ohlongozwayo kusukela ngomyalo wayo, owakhishwa zingama-29 kuMfumfu 2024. Ngokuvumelana nomsebenzi ohlongozwayo uVodacom (Pty) Ltd (“Vodacom”) uhlose ukuthola u-30% wemali ekhishwe (P) ye-Mavzi (P) engase ikhishwe (P) ye-Ltd, kanye ne-Light 30% ye-Ltd. (“Maziv”), ngaphambilini ibibizwa ngeBusiness Venture Investments No 2213 (Pty) Ltd (“umsebenzi ohlongozwayo”). I-Vodacom kanye ne-Maziv ngokuhlangene kubizwa ngokuthi “amaqembu ahlanganisiwe”.
Ngezizathu zayo i-Tribunal yagcina iphethe ngokuthi: “Imiphumela yokulwa nokuncintisana komsebenzi ohlongozwayo izoba unomphela. Izinzuzo zenzuzo yomphakathi eqondene nokuhlanganiswa komsebenzi ohlongozwayo, ngakolunye uhlangothi, zikhawulelwe ubude besikhathi futhi azikho ngaphezu kwemiphumela yazo emibi yokuncintisana ehlobene nezimakethe ezihlukahlukene ezifanele futhi ezogcina zibe nomthelela ezigidini zedatha yabathengi/i-inthanethi ezoba nomthelela ezigidini zabathengi baseNingizimu Afrika>
Lo msebenzi ohlongozwayo uhlobene nezimakethe ezihlukahlukene ezithinta ukufinyelela ku-inthanethi/idatha kanye namanani esikhathi esizayo, futhi kunemithelela ezigidini zabathengi baseNingizimu Afrika, manje nangokwengeziwe esikhathini esizayo, ezidinga ukufinyelela kudatha ethengekayo nezinsizakalo ze-inthanethi. I-Tribunal iyaphawula: "Udaba lubandakanya isevisi ebaluleke kakhulu - izinsizakalo zedatha/i-inthanethi kanye nezindleko zazo zesikhathi esizayo ezigidini zabathengi baseNingizimu Afrika. Isinqumo sethu sithwala kanzima njengoba sinomthelela ezigidini zabathengi baseNingizimu Afrika ukuthi manje nangokwengeziwe esikhathini esizayo zidinga ukufinyelela kudatha efinyelelekayo kanye nezinsizakalo ze-inthanethi"; futhi aphinde aphawule “Ngaphezu kwalokho, imithelela emphakathini ngenxa yalokhu kuhlanganiswa okuhlongozwayo mikhulu kakhulu ngokuthi idlulela ngalé komkhakha wezokuxhumana ngokwawo njengoba amakhasimende ekugcineni adinga ukufinyelela kudatha ethengekayo/izinsizakalo ze-inthanethi, kanye nezindleko zesikhathi esimaphakathi nesikhathi eside zalezi zinsizakalo, zithinta izigidi zabathengi baseNingizimu Afrika nayo yonke imikhakha yomnotho esebenzisa lezo zinsiza.”
Ukuhlaziya kwethu, ngemva kokucubungula ubufakazi bamaqiniso kanye nezomnotho, kuthole ukuthi izinzuzo zenzuzo yomphakathi ezifunwa amaqembu ahlangeneyo ngokwezinga elikhulu aziqondile ngqo ukuhlanganiswa ngenxa yezizathu ezimbalwa, okuhlanganisa nokuthi izibopho ezithile ezenziwe kakade ziyingxenye yezibopho zamalayisense ahlukahlukene zakwaVodacom, ziyingxenye yemibandela yangaphambilini eyabekwa yiNkundla yokulalela ekuhlanganiseni ubufakazi obuthile noma obuzokwenzeka kungakhathaliseki ukuthi kwenzekani. izici zemakethe kanye namandla. Ngakho-ke, nakuba izinhlangothi ezihlanganisiwe zithenda phakathi kokunye izibopho zenzuzo yomphakathi thina, ngokusekelwe ebufakazini, sathola: “Ngakho-ke, ingxenye enkulu kakhulu yezinzuzo izinhlangano ezihlanganisiwe ezizifunayo zizophumela ekwenziweni okuhlongozwayo nezibopho zazo, zisekelwe ebufakazini bamaqiniso, empeleni azinqunyelwe ukuhlanganiswa okuqondile. Ngakho, izinzuzo zenzuzo yomphakathi ziphansi kakhulu kunalokho okuceliwe.”
Ngemva kokucubungula bonke ubufakazi bamaqiniso nobezomnotho, okuhlanganisa nemibhalo yamasu yangaphakathi yezinhlangothi ezihlanganisiwe, iNkantolo yathola kokubili ukukhathazeka okuvundlile nokuma mpo mayelana nokuncintisana kwezimakethe ezimbalwa ezifanele zomkhiqizo/zesevisi, njengoba sichaza kabanzi ngezansi.
Lo msebenzi ubandakanya i-Mobile Network Operator (“MNO”) enkulu kunazo zonke eNingizimu Afrika, i-Vodacom, kanye nomhlinzeki omkhulu we-fiber emnyama eNingizimu Afrika, i-Dark Fiber Africa (Pty) Ltd (“DFA”), kanye ne-fiber enkulu kunazo zonke ekhaya (“FTTH”) Fiber Network OperatorFtel e-South Africa (“Vula i-Fiber) I-Operator eNingizimu Afrika (“ Ltd (“Vumatel”).
I-Vodacom njenge-MNO imatasa ekuhlinzekweni kwezwi lokudayisa leselula, imiyalezo kanye nedatha kumakhasimende ezindawo zokuhlala nezamabhizinisi. Isebenza futhi emazingeni ahlukene ochungechunge lwenani lezokuxhumana, isebenzisa amamodeli ebhizinisi ahlukene ukuze kwakhiwe, kutholwe futhi kuqashwe ingqalasizinda nokudayisa izinsizakalo kusetshenziswa leyo ngqalasizinda. Okubalulekile, futhi ingumnikazi wezwe wokuhamba ibanga elide, i-metro backhaul kanye ne-last mile fiber, okuhlanganisa i-FTTH ne-fiber ebhizinisini (“FTTB”). Inamalayisensi amaningana okusetshenziswa kwe-spectrum yeselula ne-microwave.
I-Tribunal iphawula ngezizathu zayo ukuthi iNingizimu Afrika inomlando wamanani aphezulu edatha yeselula anciphe eminyakeni yamuva nje kulandela ukungenelela phakathi kokunye kweKhomishana Yokuncintisana (“Ikhomishana”).
I-
Maziv iyinkampani ephethwe ngokugcwele ye-Community Investment Ventures Holdings (Pty) Ltd (“CIVH”). I-CIVH ilawulwa ngokuhlanganyela amaqembu athile, elinye lawo ekugcineni lilawulwa yi-Remgro Limited.
Izinkampani ezingaphansi kwe-CIVH eziyinhloko yi-DFA ne-Vumatel. I-DFA iwumhlinzeki wengqalasizinda yefayibha kanye ne-FNO. I-Vumatel iyi-FNO enikeza ukufinyelela okuvulekile FTTH and ingqalasizinda ye-FTTB kuleveli yokugcina yemayela ukuya kubahlinzeki Besevisi Ye-inthanethi (“ama-ISP”).
Ukukhathazeka kwaphakama phakathi nophenyo lweKhomishana ngabantu besithathu abahlukene mayelana nomsebenzi ohlongozwayo futhi iKhomishana yancoma ukuvinjelwa komsebenzi. Ukukhathazeka okuvezwe abantu besithathu kuhlanganisa ukukhathazeka mayelana nokuhlanganiswa kwemakethe, ukukhathazeka okuvundlile, okokufaka okuqondile kanye nokuthathwa kwamakhasimende, ukunqwabelana, ukukhathazeka okuhlala isikhathi eside kwenzuzo yokuthutha, ukukhathazeka okusekelwe ku-5G, ukususwa kwezimbangi, ukukhathazeka ngokushintshisana kolwazi kanye nokukhathazeka mayelana (nokufaneleka) kwezimo zokufinyelela ezivulekile. Iningi lezinkampani zangaphandle elenze izethulo lalinombono wokuthi umsebenzi ohlongozwayo kufanele unqatshelwe nokuthi azikho izikhambi ezizokwanela ukubhekana nalezo zinto ezikhathazayo. Nokho, izinkampani ezithile zangaphandle zenze iziphakamiso zokulungisa.
Umnyango Wezohwebo, Izimboni kanye Nokuncintisana (“dtic”) omele uNgqongqoshe, kanye neNyunyana Yabasebenzi Bezokuxhumana (“CWU”) babambe iqhaza ekulalelweni maqondana nezindaba ezithinta umphakathi. I-dtic ayizange ifake isicelo sokungenelela maqondana nezindaba zokuncintisana ngakho ayizange ibambe iqhaza ezinqubeni maqondana nanoma yiziphi izindaba zokuncintisana. Ihambise ukuthi izohambisana nokutholwe yiNkantolo mayelana nezindaba zokuncintisana.
I-Tribunal inikeze amalungelo okungenelela achaziwe ku-Rain kanye ne-MTN mayelana nezindaba zokuncintisana. Lezi zinkampani zingamakhasimende kanye nezimbangi zamaqembu ahlanganisiwe. IKhomishana yabiza ofakazi bangempela bakwaTelkom noFrogfoot ukuthi bazofakaza.
Ama-FNO amancane asebenza eNingizimu Afrika kanye nabanye abadlali abancane emkhakheni, okuhlanganisa nama-ISP amancane, awazange abambe iqhaza ekulalelweni. Kodwa-ke, i-Internet Service Providers’ Association (“ISPA”), enamalungu angama-204 njengamanje, iphakamise ukukhathazeka ngesikhathi sophenyo lweKhomishana, yathi ukuthengiselana okuhlongozwayo kuzoshintsha ukwakheka kwemakethe ye-fiber eNingizimu Afrika ebeka engcupheni enkulu emandleni amalungu ayo okuncintisana emakethe yokudayisa ukuze alethe ukufinyelela ku-inthanethi kanye nezinsiza ezihlobene.
Izizathu zesiGungu, ezihlanganisa amakhasi angaphezu kuka-350, ziqukethe izinkomba eziningi zemibhalo yamasu kanye nezibalo eziqondene nenkampani zabadlali abahlukahlukene embonini abafakaze futhi bahlinzeka ngolwazi/idatha. Bonke abathintekayo manje sebezonikezwa ithuba lokufuna ukugcinwa kuyimfihlo ngezibalo nolunye ulwazi oluyimfihlo. Lezi zimangalo kumele zigqugquzelwe futhi zizocutshungulwa yisiGungu. Ngemuva kwalolu hlelo, inguqulo okungeyona imfihlo yezizathu zeNkantolo izoshicilelwa kuwebhusayithi yesiGungu ku-www.comptrib.co.za
Izinkinga eziningi eziyingxabano phakathi kwezinhlangothi okukhulunywa ngazo ku-Tribunal's izizathu zihlanganisa interaalia:
- isizathu sangempela somsebenzi ohlongozwayo (okuhlanganisa nodaba lwalokho okubizwa ngokuthi ukulawulwa ngokubambisana) kanye nezinzuzo zangemuva kokuhlanganiswa kwezinhlangano;
- ukuguquguquka kokuncintisana kanye nemithelela yomsebenzi ohlongozwayo ohlobene nezimakethe ezilandelayo:
- ukuthi i-dark vs lit fibre basezimakethe ezihlukene ezifanele kanye nesimo semakethe se-DFA; kanye
- ukuchazwa kwemakethe maqondana ne-broadband yasekhaya kanye (nezinga) lokusebenzisana ngokuncintisana phakathi kwe-FWA ne-FTTH;
- izinto ezingelona iqiniso ezifanelekile ezihlanganisa ukuncintisana, ukutshalwa kwezimali kanye ne-fiber roll-out counterfactual;
- imithelela evundlile yomsebenzi ohlongozwayo ehlobene nezimakethe ezilandelayo:
- metro fiber kanye ne-FTTB umncintiswano wangempela kanye nongase ube khona esikhathini esizayo; kanye
- ukusebenzelana kokuncintisana phakathi kwe-FWA ne-FTTH, okuhlanganisa nokuzayo;
- imithelela yephothifoliyo, ikakhulukazi ukukhathazeka kwangemuva kokuhlanganisa;
- ukuvalwa okuqondile okuhlobene noku:
- metro/FTTS esetshenziswa ama-MNO;
- i-wholesale metro kanye ne-FTTB esetshenziswa ama-FNO; kanye
- i-Wholesale FTTH/FTTB esetshenziswa ama-ISP;
- ukwanela nokusebenza kahle kwezimo ezihlongozwayo zamaqembu ahlanganisiwe ikakhulukazi ukuziphatha (kanye nokuhlukaniswa kwesakhiwo esisodwa); kanye
- imithelela yentshisekelo yomphakathi yomsebenzi ohlongozwayo kufaka phakathi ukuhlanganisa okucacile kwemiphumela
Sihlinzeka ngesifinyezo somsebenzi ohlongozwayo kanye nokutholwe okubalulekile kwe-Tribunal okwenziwe ngezizathu zayo:
Umsebenzi ohlongozwayo
Ngokwemibandela of ngomsebenzi ohlongozwayo, uVodacom uzothola ubunikazi bamasheya e-Maziv ngokubhalisela amasheya, ukuthola amasheya nokudayisela i-Maziv impahla. UVodacom uzoqala ngokuthola u-30% wamasheya. Izoba nenketho yokubhalisela amasheya engeziwe, okuzokhuphula ukuba namasheya kwayo e-Maziv kuya ku-40%.
IVodacom isiphumele obala ngokuthi itshala imali efinyelela ku-R14 billion eNingizimu Afrika ngohlelo oluhlongozwayo. Siyaqaphela ukuthi ingxenye enkulu yalesi samba ihlobene nempahla yakwaVodacom ezodluliselwa kwaMaziv ngokwesivumelwano. Lokhu kuzokhuphula isikhundla semakethe se-fiber enkulu kunazo zonke eNingizimu Afrika, i-Maziv.
Ngokusekelwe ekuhloleni kwethu ubufakazi bamaqiniso uVodacom, ngokubamba iqhaza kwawo okubalulekile ku-Maziv namanye amalungelo abalulekile, uzoba namalungelo amakhulu okuthatha izinqumo namandla kubanikazi bamasheya, umqondisi ngisho namazinga ekomiti mayelana ne-Maziv kanye nezinkampani ezingaphansi kwayo kanye nezinkampani ezilawulwayo zabatshalizimali. Sichaza ngezizathu zethu ukuthi izinxephezelo zezentengiselwano nezomnotho zezinhlangano ezihlanganisiwe zihambisana kanjani ngemva kokuhlanganisa.
Isizathu sokwenzekayo kwangempela
Amaqembu ahlanganisiwe athumele ukuthi phakathi kokunye uVodacom ufisa ukutshala imali ku-Maziv ngoba i-Maziv inekhono eliyingqayizivele, ulwazi nobuchule bokukhipha i-fiber ngesilinganiso nangesivinini.
Kukho konke ukuhlaziya kwethu siye sanikeza isisindo kumadokhumenti ezinhlangano ezihlanganisiwe zangaphakathi, zamasu kanye namanye amadokhumenti njengoba la madokhumenti, ngokungafani nezitatimende zofakazi abayiqiniso bamaqembu ahlanganisiwe, adalwe esikhathini esivamile sebhizinisi futhi angalungiselelwanga lokhu kuqulwa kwecala lokuhlanganiswa.
Ngemva kokucubungula ubufakazi bamaqhinga kanye nobufakazi bamaqiniso bofakazi (okuhlanganisa nokuphenywa imibuzo), siphethe ngokuthi isizathu sangempela se-CIVH somsebenzi ohlongozwayo sinokuzivikela maqondana nakho kokubili i-DFA ne-Vumatel, njengoba kushiwo kumadokhumenti esu e-CIVH. Maqondana ne-DFA lokhu kuhlobana phakathi kokunye noVodacom ukusungula: (i) i-FibreCo; kanye (ii) ne-TowerCo. Maqondana neVumatel, ihlobene nokuthi uVodacom wethula izingcindezi zamanani ukuze kwenyuswe isabelo semakethe okungase kubangele impi yamanani kazwelonke ngaphandle kwesivumelwano esihlongozwayo.
Ngohlangothini lwe-Vodacom sithole ukuthi isizathu sayo ukuthi ifuna ukuba nesandla esibalulekile emalini etholwayo yefiber yesikhathi esizayo yomhlinzeki omkhulu we-fiber emnyama kanye ne-FTTH eNingizimu Afrika, uma kubhekwa (inani elikhulu kakhulu) I-Value At Risk (“VAR”). I-VAR isho izilinganiso zakwaVodacom zokulahleka kwedatha yeselula esetshenziswayo endlini uma ithuthela ku-fiber.
Izici zemakethe
Ekucutshungulweni kokuncintisana kusemqoka futhi ngezizathu zethu sicabangela izici ezibalulekile zomkhakha wefayibha eNingizimu Afrika, ikakhulukazi ngokuhlobene ne-FTTH (izibopho zokukhishwa kwezinhlangano ezihlanganisiwe zihlobene nayo), ngokusekelwe ebufakazini obunabile bamaqiniso.
Ubufakazi bangempela buveze izici ezilandelayo ezibalulekile zemakethe ze-FTTH:
- into ebizwa ngokuthi ‘ukuthathwa komhlaba’ okwesibili, okumayelana nokuba umqhubi wokuqala we-fiber ukukhipha i-fiber endaweni. Ukuthathwa komhlaba kokuqala kuhlobene nezindawo ezihola kakhulu/eziphezulu ze-LSM zezwe lethu, futhi leyo ngxenye igcwele (lokhu kwaziwa embonini njengengxenye Eyinhloko futhi inamakhasimende asekhaya alinganiselwa ezigidini ezingu-2.2 ahola ngaphezu kuka-R30,000 ngenyanga). Ingxenye ye-FTTH manje isigxile ekuthathweni komhlaba okwesibili okuhlobene nezindawo zabantu abahola kancane, amadolobhana amancane kanye nezindawo zasemakhaya;
- izinzuzo ezibalulekile zokuqala ezijatshulelwa i-FNO yokuqala ukunikeza i-fiber endaweni ethile;
- amazinga aphansi ngokuqhathaniswa amaphakathi ‘e-overbuild’ ku-FTTH (i-overbuild isho ukuphindwaphindwa kwengqalasizinda yefayibha ngabahlinzeki bengqalasizinda yefayibha ababili noma ngaphezulu abaye babeka awabo amakhebuli e-fiber optic endaweni efanayo);
- amazinga aphansi uma kuqhathaniswa aphansi okuthatha noma okungena e-FTTH lapho iqaliswe khona (phakathi kokunye ezindaweni zabantu abahola kakhulu); kanye
- isidingo esikhulayo se-fibre/data eNingizimu Afrika kanye nemali engenayo etholakalayo yabathengi baseNingizimu Afrika (elinganiselwe) esetshenziselwa i-inthanethi.
Zonke izimakethe ze-fiber ezihambisana nalokhu kuthengiswa zimi ngomumo ekukhuleni okukhulu, njengoba i-FTTH ingena ‘ekuthathweni komhlaba’ kwesibili kwamadolobha/amadolobhana kanye nezindawo ezihola kancane, i-FTTB ngokusebenzisa ukunwetshwa kobubanzi bebhizinisi ezindaweni zamabhizinisi ezingaphandle kanye namadolobha/amadolobhana amancane, i-fiber esizeni (“FTTS”) ukusekela ukukhishwa kwalezi zintambo ze-5G kanye nokusekela yonke i-fiber metro. izinhlelo.
Lezi zici ziyimbangela evamile phakathi kwezinhlangano futhi zibaluleke kakhulu ekuhloleni kwethu izinto ezingelona iqiniso ezifanele, izimakethe zomkhiqizo/zesevisi ezifanele kanye nemiphumela yokuncintisana evundlile neqondile yomsebenzi ohlongozwayo. They zibalulekile futhi ekuhlolweni kwezibopho zokukhishwa kwe-FTTH zamaqembu ahlanganisiwe.
Izinkathazo zokuncintisana ezivundlile
Sihlole izinto ezingelona iqiniso ezihlukile okungukuthi kuzokwenzekani/isimo lapho singekho emsebenzini ohlongozwayo. Maqondana ‘nokuncintisana okungelona iqiniso’ thina, ngokususela ebufakazini bamasu obubhalwe phansi kanye nobomlomo, sathola ukuthi uVodacom uyingozi enkulu kuMaziv nokuthi okuphambene nalokho okuhlongozwayo kuthengiselana umhlaba lapho uVodacom ezifaka eqhudelaneni neMaziv.
Mayelana nokuchazwa kwemakethe, sithole ukuthi kunemakethe ehlukene yomkhiqizo ehlobene yefayibha emnyama nekhanyayo ngokulandelanayo nokuthi le mikhiqizo/izinkonzo azibeki imingcele yokuncintisana ebalulekile enye nenye. Lokhu kuhambisana nezimakethe zewholesale ukuze kuhlinzekwe nge-wholesale metro fiber kanye ne-FTTB yemayela lokugcina ne-FTTH.
I-DFA ingumnikezeli omkhulu we-dark fiber eNingizimu Afrika kuma-MNOs (FTTS) kanye naku-FNOs (metro backhaul) enesabelo semakethe kazwelonke esingaphezu kuka-80%. Ngaphezu kwalokho, ingeza emandleni emakethe e-DFA, emadolobheni amaningi ihlinzeka ngokufinyelela okuwukuphela kwenethiwekhi yefayibha emnyama evulekile, noma okuwukuphela kwenethiwekhi yokuminyana okwamukelekayo. Ukwengeza, imithetho yomkhiqizo we-DFA igxilisa isikhundla sayo semakethe esiphezulu. Ofakazi bamaqiniso bachaza ukuthi bavalelwe ku-DFA's dark fiber ecosystem. Lokhu kuhambisana nakho kokubili ukuhlola kwethu okuvundlile nokuma mpo.
Ngezinjongo zokuchazwa kwemakethe, sithole ukuthi kunobufakazi obanele bokucabangela imakethe ebanzi yokuhlinzekwa kwezinsiza ze-broadband yasekhaya okuhlanganisa ukufinyelela okungenantambo okugxilile (“FWA”) kanye ne-FTTH (i-FWA iwumkhiqizo we-broadband wasekhaya ohlinzekwa ama-MNOs esebenzisa i-spectrum yawo enelayisensi esebenzisa idivayisi yomzila etholakala ekhaya lekhasimende).
Mayelana nemiphumela evundlile yomsebenzi ohlongozwayo, sicabangele imithelela umsebenzi ohlongozwayo ozoba nayo ngokuhambisana: (i) nokuncipha kokuncintisana ku-FTTH; kanye (ii) nokususwa (kwesikhathi esizayo) esincintisana naye, i-Vodacom, ku-metro fiber kanye ne-FTTB.
Ukuhlaziywa kokuhlanganiswa, ngokwemvelo yakho, kubheka phambili futhi kuhilela ukuhlolwa kwamanje kwangempela kanye nokuncintisana kwesikhathi esizayo, okuhlanganisa nanoma yiziphi izinguquko ezilethwa ukuhlanganiswa kokuguquguquka kwemakethe kanye nesakhiwo semakethe (ezayo). Siyaqaphela: “Kulokhu sinobufakazi basu obuvela kumadokhumenti ezinhlangano ezihlanganisiwe obuxwayisa ngombono ongaguquki wezimakethe osekelwe kuphela kumasheya emakethe amanje, kucatshangelwa phakathi kokunye ubufakazi njengoba sidlulile ngokuhlobene nesizathu sangempela somsebenzi ohlongozwayo, okuhlanganisa nokuthi ukuhlanganiswa okuhlongozwayo ngokombono we-Maziv kunemibhalo evikelayo, evikelayo, neyokuvikela. ukuncintisana okungelona iqiniso”; kanye
“Ukuhlola okuncintisanayo okumile akugculisi ngokujulile uma ukuhlanganisa kunezisusa zokuzivikela (njengoba sibonile i-Maziv yenza) futhi ngaphezu kwalokho kwenzeka ezimakethe ezijabulela ukukhula okunamandla nokushintshashintshayo. Ukuhlolwa kwemiphumela yokuncintisana eguquguqukayo kuyafaneleka kunikezwe phakathi kokunye ukuthi i-FTTH isethwe ngokukhula okulandelanayo kwe-FTTH/FTB kwesibili ingqalasizinda, eqhutshwa ukukhishwa kwe-5G futhi.”
Ukusebenzelana kwe-FWA ne-FTTH
Ukusebenzelana kokuncintisana phakathi kwe-FWA nefayibha kufakazelwa ubufakazi, ikakhulukazi ohlangothini lwesidingo, okungukuthi, umbono wekhasimende. Njengoba omunye ufakazi akubeka, “abathengi bathenga idatha, hhayi ubuchwepheshe”. Lokhu kubalulekile uma kucatshangelwa ukuthi i-FTTH ishintshela engxenyeni yemali engenayo ephansi yemakethe eNingizimu Afrika lapho kuzoba khona ukuncintisana phakathi kwe-FWA ne-FTTH ikakhulukazi umthengi ongekho emthethweni, njengoba sichaza ngokusekelwe ebufakazini bangempela.
Sithole ukuthi engxenyeni enkulu kakhulu yezindawo ze-Vumatel FTTH, akukho ukwakhiwa ngokweqile ngakho-ke umncintiswano (ozayo) kuphela ongavela ku-FWA wezinkonzo ze-broadband zasekhaya. Ubufakazi obuyiqiniso buwukuthi amazinga okungena e-FTTH amaphakathi eNingizimu Afrika aphansi ngokuqhathaniswa kuyo yonke i-spectrum. Uma kubhekwa izinxephezelo zakwaVodacom ezihlangene ngenxa yokuba namasheya e-Maziv, ukuthengiselana okuhlongozwayo kuzodambisa ukuncintisana kulezo zindawo okuholela ekulimaleni kubathengi, emakethe ekhulayo. Uma ungekho kulo msebenzi ohlongozwayo, uVodacom cishe uzoqhudelana kakhulu neFWA yawo, nasezindaweni lapho iVumatel inomucu. Ukuncintisana kwabakwaVodacom kuzokwenyuka ukungabikho komsebenzi ohlongozwayo, okuphoqe i-Vumatel ukuthi iphendule ngentengo, kanye nesiphakamiso senani eliphelele kubathengi, okuhlanganisa ingxube yejubane, Izinqubomgomo Zokusebenzisa Okufanelekile (FUP) namaphakheji omzila. Amazinga entengo anomthelela ekuthengeni nasekusebenziseni, kokubili okulinyazwa amanani entengo aphezulu.
Ngaphezu kwalokho, njengoba ukuhlanganiswa okuhlongozwayo kuzoba unomphela, cishe kuzogxilisa i-Maziv njengomhlinzeki ohamba phambili we-FTTH eNingizimu Afrika ukuya phambili, kanye nomonakalo wokuncintisana kanye nemithelela yokudliwa kwempahla engeke ilungiswe ngempumelelo (dealt with below) izokhula ngokuhamba kwesikhathi. Umsebenzi ohlongozwayo wenza zombili izinhlangothi ezihlanganisiwe ziqinise isikhundla sazo ezimakethe futhi ziqinise futhi zikhulise ukugxila okukhona emkhakheni wezokuxhumana uwonke.
Metro fiber ne-FTTB
Sithole ukuthi ubufakazi obuyiqiniso buqinisekisa ukuthi uVodacom unesu elibalulekile ekwabelaneni ngengqalasizinda futhi, ngokuphambene, uzobheka amabhizinisi ahlanganyelwe kanye nokusebenzisana ukuze kwandiswe i-fiber futhi uqhudelane noMaziv. Sicubungule isimo sokuncintisana esiguqukayo esizoba khona uma singekho isivumelwano esihlongozwayo, kanye nomncintiswano owalahleka kwaVodacom uma umsebenzi ohlongozwayo wawuzoqaliswa. Siyaqaphela ukuthi uma ukuhlanganiswa kuzoqalwa, zonke izinzuzo ezisekela ukuncintisana zokuncintisana kwesikhathi esizayo kwaVodacom (kanye nezinye ezingase zibe khona), ezibonwa uMaziv njengosongo olukhulu emabhizinisini akhe okunomthelela emananini awo, zizolahleka.
Siphethe ngokuthi ukuthengiselana okuhlongozwayo, okuqeda uVodacom njengesimbangi sangomuso, kuzonciphisa kakhulu ukuncintisana okunamandla esikhathini esizayo ku-metro fiber kanye ne-FTTB kube yingozi enkulu kubathengi baseNingizimu Afrika.
Ukuhlanganisa kwangemuva kokuhlanganisa
Mayelana nokukhathazeka kokunqwabelana kwangemva kokuhlanganiswa okuvezwe izinkampani zangaphandle, siphetha ngokuthi: “Imibhalo yesu yezinhlangothi ezihlanganisiwe iveza ukuthi ukuhlanganisa kusalokhu kuyisu eliyinhloko okugxilwe kulo ngemva kokuhlanganiswa futhi ukuhlanganiswa okuhlongozwayo, ngenxa yobukhulu bakho nezinye izinzuzo zenhlanganisela, kuzokwenza bakwazi ukusebenzisa leli su. gxilisa isikhundla semakethe ye-Vodacom kumakhalekhukhwini Izinkathazo zokuncintisana eziqondile
Sihlole izindawo ezintathu eziyinhloko ezikhathazayo ngokusekelwe ekugqagqeni okuqondile okuvela phakathi kwemisebenzi yamaqembu ahlanganisiwe, okungukuthi: (i) ukuvalwa kokufinyelela kwe-metro backhaul okuthinta ama-MNO; (ii) ukuvalwa kokufinyelela ku-metro backhaul kanye ne-FTTB emnyama esetshenziswa ama-FNO; kanye (iii) nokuvalwa kokufinyelela ku-FTTH/FTTB ethengiswayo esetshenziswa ama-ISP okudayisa kanye nebhizinisi. Siphethe ngokuthi okwenziwayo okuhlongozwayo kukhuphula amanani abalulekile kanye nemiphumela yokuvalwa okungeyona eyentengo eqondile emazingeni amaningana, okuzoholela ekwehleni okukhulu kokuncintisana ezimakethe ezithintekile.
Mayelana nokulimala kwama-MNO ayizimbangi aqhudelana neVodacom, phakathi kokunye, sithole ukuthi isikhundla esiphezulu se-DFA ekuhlinzekeni okokufaka kwefayibha emnyama ebalulekile ekuxhumekeni kwe-FTTS noma ukubuyisela iselula kubangela ikhono lokulimaza izimbangi ze-MNO. Siphinde sathola ukuthi inkampane ehlanganisiwe izoba nomdlandla wokweqa izimbangi ze-MNO ze-Vodacom okuhlanganisa nezindlela ezingezona ezentengo ezingaba nomthelela omkhulu olimazayo kulaba baqhudelana nabo futhi ekugcineni amakhasimende abo.
Mayelana nokunikezwa kokufaka kwefayibha emnyama kuma-FNO ahlinzeka ngamasevisi e-FTTB akhanyisiwe, sicabangele isikhundla semakethe esikhulu se-DFA ekuhlinzekweni kwe-FTTB emnyama kakhulu, amazinga abalulekile okuncika kwamaklayenti ayo kumasevisi ayo, ukukhathazeka okukhulu okuvezwe abahlanganyeli bemakethe nokuthi zimbalwa ezinye izindlela ezisebenzayo emakethe. Ubufakazi buphinde bukhomba izikhuthazo ezinamandla ngasohlangothini lwamaqembu ahlanganisiwe ukuze kubukela phansi izimbangi ezinikezwe, phakathi kokunye, izintshisekelo zabo bobabili iMaziv kanye neVodacom ukuze bakhule emakethe ye-FTTB njengoba kuvezwe emibhalweni yabo yangaphakathi yenkampani. Siphethe ngokuthi inkampane ehlanganisiwe izoba nekhono nesikhuthazo sokukunqanda ngokuphathelene nokuhlinzekwa koxhumano lwe-metro kanye ne-FTTB emnyama enkulu kuma-FNOs, okungenzeka kube nemiphumela emelene nokuncintisana ngokuya nekhono lama-FNO athembele kokufakwayo ukuze aqhudelane ezansi ekuhlinzekeni ibhizinisi/ibhizinisi kumakhasimende wendawo>ISP>ezimakethe.
Siphinde sacubungula amathuba okuvalwa okuphikisana nokuncintisana ekuhlotsheni kwe-FTTH ye-wholesale njengokufakwayo kumasevisi e-FTTH okudayisa, kanye naku-FTTB ye-wholesale esetshenziselwa ukusevisa amabhizinisi ezweni lonke ngokuqondile noma ngama-ISP. Umsebenzi ohlongozwayo ungowokuthi uVodacom uzoyeka ukusebenza njengenhlangano ye-FNO ngemuva kokuhlanganisa kodwa uzoqhubeka nokusebenza njenge-ISP nokuhlinzeka ngezinsizakalo kumakhasimende ebhizinisi. Kungase kuzuze uma uMaziv ekhetha ukuyikhetha kunama-ISP ancintisana nawo angezansi kwaVodacom. Lokhu kuthinta ikakhulukazi njengoba i-Vumatel (ezitolo ezinkulu ze-FTTH) kanye ne-DFA (nge-FTTB edayisa yonke impahla) sebejabulela izikhundla eziholayo kulezi zimakethe, noVodacom njenge-ISP eqinile nenezinsizakusebenza ezansi nomfula enokuthengiswa okukhulu okungazuzisa inkampane ehlanganisiwe. Maqondana nokuhlinzekwa kwakho kokubili i-FTTH ne-FTTB, siphethe ngokuthi ibhizinisi elihlanganisiwe lizoba nekhono nesisusa sokudla, ngezindlela zentengo nezingezona zentengo ezizonciphisa kakhulu ukuncintisana kuzo zombili izimakethe ze-wholesale nezitolo zefayibha kulimaza izimbangi nabathengi.Siphinde saqaphela ukungabikho kwezimangalo ezibambekayo zokuhlanganisa ngokusebenza kahle kwezinhlangano ezingase zidlule noma yimiphi imiphumela ephikisana nokuncintisana.
Isiphetho sisonke ngomncintiswano
Mayelana nemiphumela yokuncintisana ngokuphelele, sicabangele imiphumela eqoqwayo yesakhiwo namasu yokuncintisana komsebenzi ohlongozwayo. Ukuhlaziywa kwezingxenye ezivundlile nezime mpo kubonisa uhla lwezindlela lapho ukuncintisana kuzocekelwa phansi ngenxa yokuhlanganiswa okuhlongozwayo. Imvelo ehlobene yezimakethe ze-FTTH ne-FTTB, i-fiber emnyama nekhanyayo, namasu okulawula okuma mpo ngochungechunge olubanzi lokuhlinzeka ngefayibha kudinga ukucatshangelwa okubanzi kwemithelela engase ibe khona yomsebenzi ohlongozwayo. Ukuthi kunamandla emakethe engxenyeni yebhizinisi elihlanganisiwe emazingeni ayinhloko e-fiber ecosystem kuqinisekisa ukucatshangelwa koshintsho olubalulekile lwesakhiwo olulethwa ukuhlanganiswa okuhlongozwayo okuzobangela imithelela kumanani, ukusungula izinto ezintsha kanye nokuthuthukiswa kwezimakethe ngekusasa elibonakalayo. Imiphumela yokuncintisana yamasu engxenyeni ethile ye-ecosystem ekugcineni izobumba imiphumela yokuncintisana kanye nabathengi/abathengi kwenye.
Izimo eziphakanyisiwe mayelana nokukhathazeka kokuncintisana
Amaqembu ahlanganisiwe anikeze amakhambi okubhekana nezinkinga zokuncintisana ezivundlile ngokuchithwa kwengqalasizinda ye-FTTH. Nokho abathendanga amakhambi aphathelene ngokuqondile nokukhathazeka okuvundlile okuguquguqukayo okuzayo okuvela ekuhlanganisweni okuhlongozwayo. Sithole isimo se-divestiture siyinkinga ngoba asihambisani nenqubo engcono kakhulu mayelana nokuhlinzeka 'Isikhathi Sokuhlukaniswa Kwabaphathiswa', okushiya igebe lokungathobeli. Ngokuphawulekayo, ukukhishwa kwezimali akwanele ukubhekana nokulahlekelwa unomphela komncintiswano wesikhathi esizayo kanye noshintsho kusakhiwo semakethe.
Amaqembu ahlanganisiwe aphinde anikezela ngezimo zokuziphatha ezihloselwe ukubhekana nezinkinga ezihlukahlukene zokuncintisana eziqondile. Sithole amakhambi okuziphatha enobuchwepheshe obuphezulu futhi enzima ngokwemvelo futhi, ekuhloleni kwethu, ngeke aphumelele ekubhekaneni nokukhathazeka kokuncintisana okuqondile. Sithathe isiqondiso eNkantolo Yokudluliswa Kwamacala Ngokuncintisana esinqumweni sayo sakwa-Imerys lapho icabange khona ngale ndlela: “Ngicabanga ukuthi kuvumelekile ukuthi iNkantolo Yobulungisa icabange ngale ndlela: ‘Ukuhlanganiswa cishe kuzodala i-SLC [Ukuncipha Okukhulu Kokuncintisana]. ukuhlanganisa.’” (Ukugcizelela kokwakhe)
Ekuqashweni nasekuphoqeleleni amakhambi okuncintisana ahlongozwayo phakathi kokunye siphethe ngokuthi: “Ukuqapha kanye nokuphoqelela le mibandela ngempumelelo, cishe kuzobeka umthwalo omkhulu wokulawula kuKhomishana kanye neNkantolo yoMthethosisekelo uma kubhekwa ukuthi izimo zinde, ziyinkimbinkimbi ngokwedlulele, zinzima futhi zinobuchwepheshe obuphezulu, futhi ngaphezu kwalokho zingezesikhathi esingapheli. Iziphathimandla zokuncintisana azikho ngaphansi kwalesi simo esibhekene nalo mkhakha. ubude obungapheli”.
Izintshisekelo zomphakathi
Sicabangele ukuthi ukuhlanganiswa kungathethelelwa yini noma angeke kuthethelelwe ngenxa yezizathu ezinkulu zentshisekelo yomphakathi ngokuhlola izici ezinhlanu ezibekwe kuMthetho Wokuncintisana (“uMthetho”) ngokwemiphumela yokuhlanganiswa okuhlongozwayo: (a) umkhakha othile wezimboni noma isifunda, kulokhu umkhakha wezokuxhumana; (b) ukuqashwa; (c) ikhono lamabhizinisi amancane naphakathi nendawo (“ama-SMME”), noma amafemu alawulwa noma aphethwe abantu ababencishwe amathuba ngaphambilini (“HDPs”), ukungena ngempumelelo, ukubamba iqhaza noma andise ngaphakathi kwemakethe; (d) ikhono lezimboni zikazwelonke zokuncintisana ezimakethe zamazwe ngamazwe; kanye (e) nokukhuthazwa kokusabalala okukhulu kobunikazi, ikakhulukazi ukukhulisa amazinga obunikazi bama-HDP kanye nabasebenzi kumafemu emakethe.
Siye sacabangela isinqumo seNkantolo Yomthethosisekelo e-Mediclinic sokuthi ukucatshangelwa kunoma yikuphi ukuhlanganiswa kufanele kufake nokuhlolwa kwezintshisekelo zomphakathi ekugunyazeni noma ekunqabeleni ukuhlanganiswa. Njengoba i-Mediclinic yayikhathazeke ngeziguli nokuthi ukuhlanganiswa okuhlongozwayo kuzozithinta kanjani, lolu daba ekugcineni luthinta abasebenzisi bokugcina bedatha/izinsizakalo ze-inthanethi eNingizimu Afrika, izinsizakalo ezibaluleke kakhulu, kanye nezindleko zesikhathi esizayo zalezi zinsizakalo.
Isinyathelo sokuqala sokuhlolwa kwanoma yimiphi imiphumela yentshisekelo yomphakathi ewumphumela wokuhlanganiswa (kokubili okuhle nokubi) ukunquma ukuthi ingabe kuqondile yini ukuhlanganisa, kucatshangelwa phakathi kokunye izinto ezingelona iqiniso ezifanele. Imiphumela ayibhekwa “njengethize” uma ingahlobene noma njengomphumela womsebenzi ohlongozwayo kanye/noma uma ingase yenzeke ngokunganaki noma ingekho emsebenzini ohlongozwayo..
ekubalulwe ngenhla, ukuhlaziya kwethu, ngemva kokucubungula ubufakazi bamaqiniso nezomnotho, kuthole ukuthi izinzuzo zenzuzo yomphakathi ezifunwa amaqembu ahlangeneyo ngokwezinga elikhulu azinqunyelwe ukuhlanganiswa ngenxa yezizathu ezimbalwa, okuhlanganisa nokuthi izibopho ezithile ezenziwe kakade ziyingxenye yezibopho zamalayisense ahlukahlukene zakwaVodacom, ziyingxenye yemibandela yangaphambilini eyabekwa yiNkantolo Yobulungisa lapho kucutshungulwa ubufakazi obuthile lapho kucutshungulwa isivumelwano. phakathi kokunye izici zemakethe kanye namandla.
Ezizatho zethu sihlola isibopho ngasinye esinikezwayo futhi sinqume ukuthi kuqondile yini ukuhlanganiswa futhi ekugcineni senze umsebenzi wokulinganisa wemiphumela emihle eqondile yokuhlanganisa noma izinzuzo kanye nemiphumela ephikisana nokuncintisana.
Imiphumela yomkhakha
Izibophezelo ze-capex ezinikezwa yiVodacom
Ngokusekelwe ebufakazini obuyiqiniso, sithole ukuthi ukusetshenziswa kwezindleko zethenda ye-Vodacom engu-R60 bhiliyoni we-capex esikhathini esiyiminyaka emihlanu akucaci ngokuhlanganisa njengoba kuyizindleko ezihleliwe zakwaVodacom ngaphandle komsebenzi ohlongozwayo. Lokhu kuvunywe nguMnuz Joosub, isikhulu esiphezulu seVodacom Group Limited ebufakazini bakhe.
Ukuzinikela kwamasayithi e-5G e-Vodacom
Ngokufanayo, izibopho zokukhishwa kwe-Vodacom maqondana namasayithi e-5G azinqunyelwe ukuhlanganiswa okuqondile. Izibopho zayo zokukhishwa kwamathenda ngokuya ngezingosi ze-5G azithuthuki ekungewona iqiniso njengoba ubufakazi beqiniso buqinisekisa ukuthi kungenzeka ngaphandle kokuhlanganiswa okuhlongozwayo. Lokhu kukhishwa bekuyingxenye yezinhlelo ze-Vodacom zangaphambi kokuhlanganisa, futhi imibhalo yayo yamasu ikhombisa ukuthi ukuzibophezela kwayo ezinsizeni ze-5G kukhulu kunezibopho zokukhishwa ezenziwa ngokwemibandela yamasayithi.
Mayelana nokuzibophezela ekuhlinzekeni nge-fiber ezikoleni, eziteshini zamaphoyisa nasezikhungweni zokunakekelwa kwezempilo okuzophasiswa, siphethe ngobufakazi obuyiqiniso bokuthi izibopho azikona ngqo ukuhlanganiswa. I-Vodacom's Spectrum License (ngaphansi kwe-Social Obligations) idinga ukuthi ifake isandla ekuxhumekeni okuhlosiwe okwabelwana phakathi kwabanelayisensi. Ngaphezu kwalokho, ukuzibophezela mayelana nezinsizakalo zamahhala ze-FTTH kuzo zonke izikole zikahulumeni noma ezizimele akuqondile kulokhu kuhlanganiswa ngoba kuhambisana nezibopho ezikhona ezibekwe yisiGungu ekuhlanganisweni kwangaphambilini kwe-Vumatel/CIVH. Amaqembu ahlanganisiwe awazange abonise ngokwanele noma alinganisele noma yiziphi izinzuzo ezikhulayo ezisolwayo ezingaba umphumela walo msebenzi ohlongozwayo ngaphezu kwalokho oqukethwe ezibophweni zabo zamalayisense kanye namakhambi angaphambilini abekwe yisiGungu.
FTTH ukuzibophezela kokukhishwa
Mayelana nokukhishwa kwe-FTTH, i-Maziv izibophezele ekutheni ukusetshenziswa kwayo kwe-capex kuzoholela ekuphasisweni okungenani kwemizi eyisigidi (okungukuthi, engaxhunywanga) nengqalasizinda ngokuqongelelayo Ezindaweni Zomholo Ophansi (okungukuthi, Ukufinyelela kanye Nezindawo Ezibalulekile) phakathi nenkathi yeminyaka emihlanu. Siyaqaphela ukuthi ukuzibophezela ukuthi izindlu ziphasiswe hhayi ukuxhunywa. Ubufakazi bamaqiniso buqinisekisa ukuthi isilinganiso samazinga okungena e-FTTH eNingizimu Afrika angaphansi kwama-50%. Siphinde siqaphele ukuthi akukho sivumelwano senani esinikezwe mayelana nokuxhumanisa amakhaya azophasiswa kulezi zindawo.
Ingxenye yeReach inamakhasimende alinganiselwa ezigidini ezingu-4.8 futhi iqondiswe ezindaweni ezingaphansi kwedolobha lapho isilinganiso semali engenayo yanyanga zonke yomndeni iphakathi kuka-R5 000 no-R30 000 ngenyanga. Ingxenye yoKey isho imindeni ehola kancane ehola ngaphansi kuka-R5 000 ngenyanga, okuhlanganisa amakhasimende aphakathi kwezigidi eziyi-9 neziyi-11.
Ngokwemibandela enikeziwe, kulezi zindlu ezishiwo ngenhla eziyisigidi ezizophasiswa, okungenani amakhaya *[…] azoba sezindaweni ezibalulekile.
Okubalulekile, ngemva kokuhlaziya amaqiniso e-investimenti ne-fiber roll-out counterfactals, sithole ukuthi ukukhishwa kwe-fiber ezindaweni ezinemali engenayo Reach kuzoqhubeka ngisho noma umsebenzi ohlongozwayo ungenzeki uma kubhekwa imbangela evamile yezimpawu zemakethe ezihlanganisa ukuncintisana kwemakethe ku-FTTH, isenzakalo sesibili sokuthathwa komhlaba kanye nezinzuzo ezibalulekile zokuqala. Kuyimbangela evamile futhi ukuthi lena imboni ekhulayo kanye nezimakethe, maqondana neselula, i-FWA kanye nefayibha.
Ukuthathwa komhlaba okwesibili ku-FTTH kuthuthele ezindaweni zabantu abahola kancane eNingizimu Afrika njengoba izindawo zabantu abahola kakhulu zigcwele. Lokhu kusho ukuthi bonke abadlali manje sebebheke izindawo ezihola kancane lapho befuna ukuthola inzuzo yokuqala. Ubufakazi obuyiqiniso bubonisa ukuthi izimbangi zikaMaziv zibambe iqhaza ngenkuthalo ekuthathweni komhlaba okwesibili. Ngakho-ke, mayelana nokuzibophezela kukaMaziv kwezindlu *[...eziyinkulungwane] ezizophasiswa Ezindaweni Zokufinyelela, siphetha ngokuthi, ngenxa yezimpawu zemakethe namandla, ukukhishwa kwezindawo ze-Reach kuzokwenzeka ngenxa yokuncintisana kwemakethe kanye nezinye izici zemakethe kungakhathaliseki ukuthi iyiphi i-transacti ehlongozwayo.ku. Ukuncintisana kuwo wonke amazinga athintwe yibhizinisi elihlongozwayo ekugcineni kuzoletha imiphumela engcono kakhulu kubathengi baseNingizimu Afrika (ethintwa hhayi kuphela ngokucatshangelwa kokukhishwa kodwa nokucatshangelwa kwamanani esikhathi esizayo) futhi noma yikuphi ukukhishwa okusheshayo komsebenzi ohlongozwayo akufinyeleli emiphumeleni emibi yokuncintisana yalokho okwenziwayo okuhlongozwayo kucatshangelwe ngokuphelele.
Siphinde sichaze ngezizathu zokuthi kungani i-Maziv (ingekho emsebenzini ohlongozwayo) izogqugquzelwa ngokuphawulekayo ukufuna izimali ezengeziwe kanye/noma abatshalizimali bangaphandle ukuze yenze okwabo ukukhishwa ezindaweni Ukufinyelela ngaphandle komsebenzi ohlongozwayo.
Mayelana nokuzibophezela kwamaqembu ahlanganisiwe kwezindlu *[... eziyinkulungwane] ezizophasiswa Ezindaweni Ezingukhiye, ngokusekelwe ebufakazini obutholakalayo, asitholanga bufakazi bokuthi abanye abadlali kulesi sigaba bazokhomba le ngxenye yemakethe kulesi sikali. Kukhona kodwa inani labadlali abancane abasebenzayo kule ngxenye yemakethe ngeminikelo. Siphethe ngokuthi lokhu kukhishwa kuyinzuzo eqondene nokuhlanganiswa komsebenzi ohlongozwayo futhi sikucabangele ekulinganiseni kwethu okuhle (okuqondile) okuthakaselayo umphakathi kanye nemiphumela engemihle yokuncintisana.
Ukuqashwa
IKhomishana ayitholi imiphumela engemihle ngomthelela webhizinisi elihlongozwayo ekuqashweni futhi izinhlangothi ezihlangeneyo zihambisa ngokuthi ukuhlanganiswa okuhlongozwayo ngeke kubangele noma yikuphi ukudilizwa. Asitholanga sizathu sokungavumelani.
Iqembu le-Maziv lithembisa ukudala noma ukunika amandla phakathi neminyaka engu-*[…] amathuba omsebenzi aqondile noma angaqondile ngokwethula imodeli yokusabalalisa yabadayisi be-inthanethi ukuze bathole izinsiza ezindaweni ezihola kancane (njengoba kuchazwe ezimeni). Nokho ayizibophezeli kunoma iyiphi inombolo ethile yamathuba okuqashwa okuqondile ngalesi sikhathi, ngokubona kwethu, isikhathi eside uma kuqhathaniswa neminyaka engu-*[…], uma kubhekwa ukuthi izimakethe okukhulunywa ngazo kulindeleke ukuthi zikhule ngokushesha. Ukuzibophezela komsebenzi okungaqondile (kulokhu “amathuba”) okuvela kokuhlangenwe nakho kwethu kwezinye izimo kunzima ukukukala nokuyiphoqelela njengoba ingekho ezandleni zezinhlangano ezihlanganisiwe.
Njengoba kuyimbangela evamile ukuthi yomibili imikhakha yamaselula kanye ne-fiber iyakhula, amathuba emisebenzi azodaleka futhi anikwe amandla amanye amaqembu angekho ekwenziweni okuhlongozwayo. Ngasohlangothini lwe-fiber ngokuqondile, sithole ukuthi imisebenzi izodalwa ngosonkontileka bokwakha abavela eceleni abaqokwe abadlali ngaphandle kwe-Maziv, ikakhulukazi maqondana nezindawo ze-Reach njengoba kuqhubeka umqhudelwano wokudliwa komhlaba okwesibili. Ofakazi bamaqiniso bakuqinisekisile ukuthi ku-FTTH izindawo zokufinyelela eNingizimu Afrika manje sezigxilwe kuwo wonke ama-FNO uma kubhekwa ukuthi izindawo Eziwumgogodla zigcwele. Ngaphezu kwalokho, ama-FNO awathambekele ekwakhiweni ngokweqile futhi uma kubhekwa umhlabathi okwesibili, ukwakhiwa kwamathuba emisebenzi kuzoqhutshwa amanye ama-FNO angekho kubhizinisi elihlongozwayo. Ngokubona kwethu ukuncintisana okungelona iqiniso kungaletha ukudliwa komhlaba kanye nezinzuzo ezihambisanayo okuhlanganisa nokuvulwa kwamathuba omsebenzi ngamanye ama-FNO. Lokho okungelona iqiniso kugqamisa imiphumela emelene nokuncintisana yalokhu kuhlanganisa.
Enye inzuzo eqondene ngqo nokuhlanganiswa komsebenzi ohlongozwayo ukuthi i-Maziv izonyusa imali yayo yokuthenga ezimpahleni ezikhiqizwe neziqoqwe kanye nezinkonzo ezihlinzekwa eNingizimu Afrika nge-*[…]% esikhathini esiyiminyaka engu-*[…].
Imiphumela kuma-SMME nama-HDP
ama-SMME
Emthelela kuma-SMMEs sithole ukuthi ukuncintisana okungekuhle (okuhlanganisa nentengo) imiphumela ezogcina ithinte ama-SMME, izosibekela noma yiziphi izinzuzo ezivela ekwenziweni okuhlongozwayo: “Okubalulekile, umuntu akumele acabangele kuphela imiphumela emihle kuma-SMME mayelana nokukhishwa kodwa nemiphumela engemihle yesikhathi esizayo (inani kanye nokungeyona eyentengo) njengomphumela wemibono eminingi ye-SMME ehambisana nesiphakamiso sethu. ukuthinteka kabi (ngokuncintisana okungalungile kuthinta) kunokuthinteka kahle (ngokukhishwa okuchaziwe ezindaweni Ezibalulekile).”
HDPs
Siyaqaphela ukuthi bobabili abakwaVodacom kanye ne-Maziv vele basebenzisa abahlinzeki be-HDP kanye nokuzibophezela ‘lapho kunengqondo, futhi kungenzeka khona’ ukusebenzisa ama-SME nama-HDP akubalwa futhi ngenxa yalokho ngeke kuqashwe yiKhomishini futhi kwaphoqelelwa yiziphathimandla zokuncintisana. Okubalulekile ukuthi iKhomishana ithole ukuthi kungenzeka kube nomthelela omubi kubahlinzeki be-HDP njengoba abahlinzeki abaningi beVodacom HDP bezonqanyulwa izinkontileka zabo njengoba beqa nabaphakeli be-Maziv HDP. Alikho ikhambi elinikezwayo ukubhekana nalokhu.
Sithole ukuthi ukuzibophezela kukaMaziv ekusunguleni Isikhwama Sokuthuthukiswa Kwamabhizinisi Nempahla Yabathengi kanye nokunikela ngesamba semali eyizigidi ezingama-R300 kulesi sikhwama esikhathini esiyiminyaka *[…] ukuze kube inzuzo eqondene ngqo nokuhlangana komsebenzi ohlongozwayo. Nokho-ke lesi samba sithole ukuthi sincane uma siqhathaniswa nobukhulu bebhizinisi likaMaziv.
Amandla ezimboni zikazwelonke ukuncintisana ezimakethe zamazwe ngamazwe
Sithole ukuthi amaqembu ahlanganisiwe awakenzi icala lokuthi lokhu kuhlanganiswa kuzothuthukisa ikhono lezimboni zikazwelonke ukuze ziqhudelane ezimakethe zamazwe ngamazwe.
Ukusabalala kobunikazi, ikakhulukazi kuma-HDP nabasebenzi
Ubunikazi be-HDP
I-Maziv ingaphansi kwezibopho zomthetho zemboni yonke ezisebenza kuzo zonke izinkampani zokuxhumana. Lezi zibopho (ezingaqondile ezinhlanganweni ezihlanganisiwe) zifaka phakathi ukuthi zonke izinkampani zezokuxhumana zidinga ubunikazi bamasheya obuthile obunamandla. Siphethe ngokuthi izibopho ezihlangene ze-HDP eziphathelene nobunikazi azikhuthazi ngokuncomekayo ukufinyelelwa kokusabalala kobunikazi bama-HDP ngokoMthetho futhi kudingwa kakhulu izibopho zokulawula ezishiwo ngenhla zingekho emsebenzini ohlongozwayo.
Ubunikazi bomsebenzi
Mayelana nobunikazi babasebenzi, i-Maziv izibophezela ukusungula nokusebenzisa iSikimu Semihlomulo Yabasebenzi esikhathini esithile. Lolu hlelo lubandakanya inani elithile labasebenzi, abaxhaswa ngemali ethile umsebenzi ngamunye. Njengoba kugunyazwe ufakazi oyiqiniso we-Maziv, lolu “uhlelo oluyinkohliso” hhayi uhlelo oluqondile lobunikazi bamasheya njengoba kushiwo esigabeni 12A(3)(e) soMthetho.
I-CWU yaphikisana nalolu hlelo lwenkohliso futhi yahambisa ukuthi ikuthola kudumaza ukuthi izinhlangothi ezihlanganisiwe ziphakamisa i-Participatory Phantom Scheme njengemoto ezosetshenziswa ukuthobela izinhlinzeko zesigaba 12A(3)(e) soMthetho, esidinga ukusabalala okukhulu kobunikazi. Iphawule ukuthi nge-Participatory Phantom Scheme, awekho amasheya angempela anikezwa abasebenzi ngokuqondile noma ngokungaqondile. Ngenxa yalokho, abasebenzi abakwazi ukusho ukuthi bangabanikazi benkampani enamalungelo abalulekile obunikazi okungukuthi ukubamba iqhaza ezindabeni zenkampani njengabanikazi bamasheya. Inyunyana ithumele ukuthi uma i-Tribunal ihlose ukugunyaza umsebenzi ohlongozwayo, ukugunyazwa okunjalo kufanele kube ngaphansi kombandela wokuthi Uhlelo/Isu Langempela Lobunikazi Babasebenzi (“ESOP”) kufanele lusungulwe kubo bonke abasebenzi abafanelekayo befemu eqondiwe eyinhloko, okuhlanganisa nezinkampani ezingaphansi kwayo. I-ESOP enjalo kufanele igcinwe ku-Trust ezobunjwa futhi kufanele ibe nobunikazi bokulingana bamaphesenti athile ayo yonke imali yesabelomali ekhishiwe yefemu eqondiwe. Amaqembu ahlanganisiwe awazange asemukele lesi siphakamiso se-ESOP esivela kwinyunyana.
Sithole ukuthi uhlelo lokuhlomula kwabasebenzi luwuhlelo (i-phantom) olungakhuthazi ukusabalala kobunikazi, ikakhulukazi ukukhulisa izinga lobunikazi babasebenzi bamafemu njengoba kushiwo esigabeni 12A(3)(e) soMthetho. Kodwa-ke, uhlelo lwe-phantom luphethe izinzuzo zenani elithile labasebenzi ngezinkokhelo zezabelo, okuyinzuzo evela ekwenziweni okuhlongozwayo, esikucabangele ekukalweni.
Ukulinganisela kwemiphumela emihle nemibi
Umthetho udinga ukuthi senze ukulinganisa noma ukukala imiphumela ephikisana nokuncintisana yokuhlanganisa okuhlongozwayo kanye nezibopho ezithakaselayo zomphakathi ngendlela eqondene ngqo nokuhlanganisa.
Siphetha kanje:
“Ekulinganiseni kwethu izinzuzo zenzuzo yomphakathi ethile ehlanganisiwe ezicatshangelwa ndawonye (njengoba kufingqiwe ngenhla), kanye nemithelela emelene nokuncintisana, sicabanga ukuthi izibopho eziqondene nokuhlanganiswa ziphela ngemva kweminyaka emihlanu (esimeni sokuzibophezela kokukhishwa okuqondile kokuhlanganiswa ezindaweni Ezibalulekile) kanye nezinye (cipes) kwezinye izimo (cipes) Ngokuphambene, imiphumela yokuthengiselana okuhlongozwayo izobekezelela futhi ukulahlekelwa ukuncintisana kokuncintisana emazingeni amaningana ngenxa yomsebenzi ohlongozwayo, kanye nokuthathwa okungenzeka kwezimbangi ezingakwazi ukugadwa ngokuphumelelayo nokuphoqelelwa ngempumelelo, kungokwaphakade (okungukuthi, isikhathi eside njengoba u-Vodacom eno-30-40% wamasheya ku-Maziv).
Ngokwezinombolo eziqoqiwe zabathengi/ama-SMME/ama-HDP/abasebenzi abazohlomula ezinzuzweni eziqondene nomphakathi ezithize ukuhlanganiswa, zihlobene nemindeni *[…izinkulungwane] ezophasiswa (engaxhumene) ne-FTTH (kanye nezinzuzo ezihambisanayo zokuqashwa kanye nezokuxhunywa kwama-SMME ezingakanqunywa, kodwa eziphathelene nezindawo eziyinhloko kanye nekhaya). Ngaphezu kwalokho, *[…] abasebenzi bazozuza ohlelweni lwe-phantom okungelona uhlelo lobunikazi babasebenzi, kodwa abasebenzi bazothola izinzuzo ngendlela yezinzuzo. Inani elingaziwa lama-SMME nama-HDP lizohlomula ngeSikhwama Sokuthuthukiswa Kwamabhizinisi (ngokubona kwethu inani lemali elincane ngokwengqikithi yalo msebenzi) kanye nokwenyuka *[…]% kokuthengwa kwempahla kwasendaweni kwe-Maziv. Lokhu kumele kulingane nezigidi zabathengi baseNingizimu Afrika okuzoba nomthelela omubid ngemithelela emelene nokuncintisana ehambisana nokulahlekelwa embangweni wokuncintisana ngenxa yomsebenzi ohlongozwayo. Ngaphezu kwalokho, izinkulungwane eziningi zama-SMMEs aseNingizimu Afrika kanye namafemu e-HDP asebenzisa idatha nezinsizakalo ze-inthanethi azothinteka ekugcineni ngenxa yemiphumela emibi yokuncintisana ebangelwe umsebenzi ohlongozwayo.
Uma kubhekwa ubude besikhathi semiphumela emibi kanye nezigidi zabathengi baseNingizimu Afrika/ama-SMME/ama-HDP azothinteka kulokhu, siphetha ngokuthi umthelela wensalela wokuthengiselana okuhlongozwayo kubathengi baseNingizimu Afrika/ama-SMME/HDP, kanye nomkhakha uwonke, uzoba mubi.”
Ingemuva: ukuzwa nokurekhoda
IsiGungu sifinyelele esinqumweni saso ngemva kokulalelwa kwecala okude okwenzeke ezinsukwini ezingama-26 esikhathini somhla zingama-20 Meyi 2024 kuya zingama-27 Septemba 2024, futhi ukuthunyelwa okubhaliwe kokugcina kwatholwa ngomhla ziyi-16 kuMfumfu wezi-2024.
Isamba sofakazi bamaqiniso nabangochwepheshe abangu-19 banikeze ubufakazi bomlomo ngesikhathi sokulalelwa.
Irekhodi lokuhlanganisa linamakhasi okungenani angama-21 944, inqwaba yecala inamakhasi ayi-14 307 (ngaphandle kwezinye izithasiselo nezinhloko zengxabano) kanti izimpikiswano eziyinhloko zingamakhasi angama-555, okugqamisa inani lezinkinga eziyingxabano phakathi kwezinhlangothi iNkundla okufanele izicubungule, kanye nobunkimbinkimbi becala. I-
*[…] ichaza izibalo amaqembu ahlanganisiwe azifunile njengolwazi oluyimfihlo.
Kukhishwe ngu:
Gillian de Gouveia, Umphathi Wezokuxhumana
Egameni leCompetition Tribunal yaseNingizimu Afrika
Iseli: +27 (0) 82 410 1195
I-imeyili: GillianD@comptrib.co.za
Twitter: @comptrib